Program edukacji regionalnej Zespołu Szkół Specjalnych Szkoły Podstawowej Specjalnej Nr 2 w Ostrowcu Św. dla I etapu edu. kl. I-III ( kszt. zintegrowane) i II etapu edu. kl. IV-VI
I. Wstęp.
Ministerstwo Edukacji Narodowej wprowadziło do programów szkolnych ścieżkę edukacyjną „Edukacja regionalna –dziedzictwo kulturowe w regionie”. Zasadniczym celem edukacji regionalnej jest powrót do życia każdego człowieka , do źródeł kultury rodzinnej ,lokalnej i narodowej. Edukacja regionalna powinna stanowić w szkole część procesu kształcenia ogólnego .Trudno mówić o wykształceniu ogólnym bez wiedzy własnym regionie czyli o małej ojczyźnie. Chodzi o to , by ukształtować w uczniach naszej szkoły , na miarę ich indywidualnych możliwości, tożsamości regionalnej poprzez poznanie własnej kultury ,wyposażenie w wiedzę o własnym regionie. Przekazywanie dziedzictwa kulturowego kraju powinno odbywać się poprzez poznanie najbliższego środowiska , w którym dziecko żyje na co dzień –małej ojczyzny. Mała ojczyzna to to co złożyło się na jej obecny kształt , jaki zastaliśmy i w jakim przyszło nam żyć , to przeszłość i tradycja ,która jest we wszystkim co stworzyli nasi poprzednicy, istnieje w pamięci ludzi , dokumentach ,legendach , obyczajach. Zasadniczym warunkiem zachowania własnej kultury i jej trwania jest przekaz dziedzictwa kulturowego , które odbywa się przede wszystkim poprzez przyjęcie wartości tkwiących w bezpośrednim , przyrodniczym i kulturowym otoczeniu człowieka , czyli regionie. Edukacja regionalna sprzyja kształtowaniu wartości etycznych , humanistycznych i patriotycznych. Pozwala podnieść poziom edukacji kulturalnej , daje możliwość poznania własnego dziedzictwa kulturowego. Jest źródłem wiedzy o najbliższej okolicy, jej krajobrazie , zabytkach , folklorze ,walorach turystycznych oraz żyjących tu ludziach .
II. Założenia edukacji regionalnej.
Najważniejszym celem w nauczaniu i wychowaniu dzieci upośledzonych umysłowo jest zapewnienie im optymalnych warunków do wszechstronnego rozwoju oraz uczestnictwa w życiu społecznym i kulturalnym. Edukacja regionalna w szkołach dla dzieci upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym powinna być szczególnie szeroko wykorzystywana. Stwarzanie możliwości poznania przez uczniów własnego dziedzictwa kultury ,przygotowanie do twórczego uczestnictwa w życiu kulturalnym i kształtowanie postawy otwartości wobec świata ,wspiera wszechstronny rozwój osobowości dziecka niepełnosprawnego intelektualnie. Program oparty jest na obowiązującej Podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej i gimnazjum(Dz.U.Nr 5 z dnia 24.01.2001r oraz Dz. U. Nr 6 z dn.19.06.2001.poz.625) , która reguluje zasady nauczania edukacji regionalnej . Poprzez edukację regionalną można także realizować szereg celów kształcących , przekazywać konkretną wiedzę z zakresu np. kształcenia zintegrowanego ,a także funkcjonowania w środowisku , plastyki , muzyki - jako elementu owego dziedzictwa kulturowego, rozwijać , kształtować posiadane zachowania i postawy . Zapoznanie młodego człowieka z rzeczywistością szkolną ma odwzorowywać pewien porządek naturalny , gdzie uczeń zaczyna swoje poznanie od doświadczeń osób najbliższych ,pokoju, mieszkania ,domu ,podwórka, osiedla , gminy itd.
III. Cele edukacyjne .
Główne cele edukacji regionalnej :
*zapoznanie z dziedzictwem kulturowym i historycznym *zaciekawienie tradycją i historią *włączenie dzieci do aktywnego uczestnictwa w wydarzeniach kulturalnych Cele szczegółowe:
•przybliżenie wiedzy o własnym regionie •zapoznanie z najbliższym środowiskiem •dostrzeganie specyfiki przyrodniczej i kulturowej najbliższej okolicy •zaznajomienie z folklorem •uwrażliwienie na wartości kulturowe środowiska rodzinnego •budzenie zainteresowania historią i kulturą własnego środowiska i regionu czyli małej ojczyzny •rozwijanie i wzmacnianie aktywnego udziału dziecka w środowisku rodzinnym , szkolnym, lokalnym •kształcenie szacunku wobec dorobku przeszłych pokoleń wraz z potrzebą ochrony tradycji •rozwój wyobraźni ,fantazji ,ekspresji artystycznej w różnych dziedzinach (teatr ,muzyka ,plastyka ,taniec) •przybliżenie niektórych zwyczajów ,tradycji , obrzędów •zapoznanie z wytworami ludzi kultywujących tradycję ludową
IV. Zadania szkoły.
•umożliwienie poznania regionu jego kultury •wprowadzenie w życie kulturalne wspólnoty lokalnej •współuczestnictwo w kultywowaniu tradycji lokalnej i regionalnej
V. Formy i metody pracy dotyczące edukacji regionalnej.
Ze względu na cechy i możliwości psychofizyczne uczniów naszej szkoły zakładam realizację treści regionalnych poprzez bezpośredni kontakt z materiałem poglądowym , poprzez odkrywanie , przeżywanie i działanie , zachowując zasadę od bliskiego do dalszego; od tego co dzieciom bliskie i znane , do tego co dalsze i trudniejsze do wyobrażenia. Aby aktywizować i pobudzać zainteresowania uczniów problematyką dziedzictwa kulturowego będą stosowane:
•spacery , wycieczki w celu poznania zabytków miasta ( historii) i najbliższej okolicy •kultywowanie tradycji i obrzędów ludowych •spotkania z artystami i ciekawymi ludźmi •wykorzystywanie twórczości poetów i pisarzy w zajęciach i lekcjach •urządzanie kącików regionalnych z wykorzystaniem eksponatów i pamiątek gromadzonych również przez rodziców •prac o tematyce regionalnej w placówkach kulturalno – oświatowych •spotkania z przedstawicielami dawnych zawodów ( szewc, kowal, garncarz) •gromadzenie materiałów źródłowych i literatury dotyczącej poznawania historii i tradycji
Edukacja regionalna realizowana będzie we współpracy z :
*muzeum , bibliotekami , MCK , BWA, osiedlowymi domami kultury ,”cepelią” *indywidualnymi osobami , twórcami , reprezentantami folkloru
VI. Treści edukacji regionalnej .
Dla klas I-III - kształcenie zintegrowane oraz klas IV-VI Treści należy tak wykorzystywać by zachować zasadę stopniowania trudności. W klasach IV-VI edukacja regionalna powinna łączyć wiedzę kilku przedmiotów , integrować ją i umożliwiać całkowite postrzeganie świata.
„Ja i otoczenie”
1. Dom rodzinny - a/ja jako członek rodziny- -dzieje rodziny w przekazie jej członków , -więzi pokoleniowe -udział i rola dziecka w kultywowaniu tradycji rodzin- nych –pamiątki rodzinne, zdjęcia, -zajęcia i zawody członków rodziny –teraz i w prze – złości 2. Moja szkoła - b/ja jako uczeń – -historia szkoły ,tradycje szkoły(tworzenie tradycji, święta szkolne i regionalne obchodzone w placów- ce) -kronika szkoły 3.Miejscowość - c/ja w społeczności lokalnej ,ja jako przyszły pra- cownik- -życie jej mieszkańców -nazwa miejscowości ,jej pochodzenie i historia -zawody mieszkańców dawniej i dziś -zabytki , miejsca kultury i pamięci 4.Tradycje- d/ja w świecie kultury , mój czas wolny – -zwiedzanie ciekawych miejsc w regionie związa- nych z twórczością ludową , rzemiosłem artystycz nym,obyczajami -zbieranie eksponatów do kącika regionalnego -ekspresja artystyczna –inscenizacje , teatrzyki muzykowanie ,taniec i ruch przy muzyce, twórczość plastyczna.
VII. Propozycje tematów zajęć:
1.Moje miasto Ostrowiec Św. –położenie na mapie , herb, instytucje i zakłady, władze miasta( wycieczka do Urzędu Miasta, do zakładów i instytucji, spacery po mieście) 2.Historia mojego miasta – podania i legendy ,najważniejsze wydarzenia, słuchanie opowiadań i legend , gromadze nie zbiorów zdjęć ,fotografii i widokówek. 3.Śladami przeszłości –budowa grodu, pamiątki przeszłości widokówki i zdjęcia(kolekcje prywatne , wycieczka do muzeum ,oglądanie makiety grodu , zbiorów przed miotów codziennego użytku. 4.Zabytki mojego miasta-kamieniczki, porównywanie z budyn kami współczesnymi , kościół –zabytki a także:
5.Spotkania z ciekawymi ludźmi . 6.Dawne zawody. Życie codzienne dawnych mieszkańców. 7.Początki państwa Polskiego. 8.Warszawa stolicą Polski . 9.Sławni Polacy. 10.Sposoby podróżowania dawniej i dziś. 11.Tradycje ludowe.
VIII. Przewidywane osiągnięcia uczniów.
1. Poznanie dziejów rodziny ,historii szkoły oraz elementów historii i kultury najbliższego środowiska 2. Świadome i aktywne uczestnictwo w życiu wspólnoty lokalnej w zachowaniu i pomnażaniu dziedzictwa kulturowego. 3.Poszanowanie tradycji ,osiągnięć i pracy innych ludzi .
IX. Ocena osiągnięć.
Każda forma działalności powinna być przez nauczyciela dostrzeżona i pozytywnie oceniona. Podczas zajęć należy dzieci pozytywnie wzmacniać poprzez aprobatę , wyróżnienie ,co wytworzy w ostatecznym efekcie silniejszą motywację i zachętę do pracy. Ważnym elementem wychowawczym jest dowartościowanie dziecka. Ocenianie uczniów poprzez: -obserwację pracy i aktywności na zajęciach -rozmowy uczniem -analiza wytworów uczniów -zaangażowanie włożony w pracę wysiłek -udział w uroczystościach
X. Ewaluacja programu.
Aby sprawdzić w jakim stopniu program ten okazał się skuteczny i jakie wymierne korzyści przyniósł konieczne jest przeprowadzenie ewaluacji. Informację zwrotną otrzymam poprzez: -analizę kart osiągnięć uczniów z zakresu w/w treści programowych -analizę prac uczniów -wyciągnięcie wniosków z ankiet skierowanych do rodziców i nauczycieli Wyniki ewaluacji będą wskazówką do dalszej pracy.
XI. Termin realizacji .
Edukacja regionalna realizowana będzie przez nauczycielkę Małgorzatę Czyż w prowadzonej przez nią klasie od września 2004 r. do 18 czerwca 2006 r. oraz w następnych latach w kształceniu zinte- growanym.
mgr Małgorzata Czyż
|